Στρατηγική της επιχειρηματικής οικογένειας: από που να ξεκινήσετε και τι να λάβετε υπόψη. (Μέρος 2ο)
Αλέξης Κομσέλης
Οι επιτυχημένες επιχειρηματικές οικογένειες, με κοινή επιχειρηματική δράση σε βάθος γενεών, μοιράζονται μια σειρά από κοινές αντιλήψεις, όπως για παράδειγμα για το τι είναι σημαντικό για την οικογένεια, τι θέλουν τα μέλη της να κάνουν μαζί και πώς επιθυμούν να συνεργαστούν για να επιτύχουν συλλογικούς στόχους και όραμα. Οι οικογένειες αυτές δεν έχουν απλά μια στρατηγική για την οικογενειακή επιχείρηση. Έχουν και μια στρατηγική για την επιχειρηματική οικογένεια. Αυτή η στρατηγική βοηθά τα μέλη της οικογένειας να κατανοήσουν τι τους ενώνει και τι τους διατηρεί ενωμένους διαμέσου των γενεών.
Με αυτό το άρθρο συνεχίζουμε την ανάλυση που ξεκινήσαμε στο προηγούμενο, έχοντας καλύψει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη θεμελίωση της διαδικασίας ανάπτυξης στρατηγικής της επιχειρηματικής οικογένειας και τις απαραίτητες διαδικασίες διακυβέρνησης που οδηγούν σε αυτή. Με το δεύτερο μέρος αυτής της ανάλυσης παρουσιάζονται οι οικογενειακές διαδικασίες που βοηθούν στη χάραξη της στρατηγικής.
Οικογενειακές Διαδικασίες
Παράλληλα με τον καθορισμό των διαδικασιών διακυβέρνησης, η επιχειρηματική οικογένεια χρειάζεται να επενδύσει χρόνο και προσπάθεια στην ανάπτυξη των αντίστοιχων οικογενειακών διαδικασιών. Αυτές περιλαμβάνουν τη διαχείριση των σχέσεων εντός της οικογένειας, τον καθορισμό των μηχανισμών επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας, τον καθορισμό του τρόπου διαχείρισης των συγκρούσεων και των κρίσεων, καθώς και τον προσδιορισμό του τρόπου προετοιμασίας των μελών της οικογένειας για να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην επιχείρηση, την ιδιοκτησία και την οικογένεια.
Το σύστημα διαχείρισης οικογένειας επικεντρώνεται στη δημιουργία ευκαιριών για τα μέλη της οικογένειας να συνδεθούν μεταξύ τους, να μάθουν ο ένας για την άλλη και να αναπτύξουν διαπροσωπικές σχέσεις. Προωθεί τη σύνδεση, τόσο επίσημη όσο και ανεπίσημη, μεταξύ των μελών της οικογένειας και θέτει στόχους για την επιχειρηματική οικογένεια να συναντιέται τακτικά για να δουλέψει πάνω στις σχέσεις τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας ημέρας αφιερωμένης στην οικογένεια, τον προγραμματισμό συναντήσεων επανασύνδεσης για τις οικογένειες που βρίσκονται σε διαφορετικές πόλεις, δραστηριότητες που ενισχύουν την εμπιστοσύνη στο πλαίσιο της οικογένειας και τη διασφάλιση ότι όλα τα μέλη της οικογένειας νιώθουν ότι περιλαμβάνονται στις οικογενειακές δραστηριότητες. Το σύστημα διαχείρισης οικογένειας βοηθά στην ανάπτυξη των δεσμών που διευκολύνουν τη συζήτηση της στρατηγικής της επιχειρηματικής οικογένειας. Οι επιτυχημένες επιχειρηματικές οικογένειες έχουν συχνά άτομα που αναλαμβάνουν την υλοποίηση του συστήματος αυτού.
Ως μέρος των οικογενειακών διαδικασιών, η επιχειρηματική οικογένεια πρέπει να προσδιορίσει τις προσδοκίες συμπεριφοράς για τα μέλη της ως εκπροσώπους της οικογένειας και της επιχείρησης. Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε οικογένεια θα πρέπει να συζητήσει τον τρόπο με τον οποίο οι ενέργειες των μελών της μπορούν να επηρεάσουν την επιχείρηση και την οικογενειακή κληρονομιά. Πρέπει επίσης να οριστούν οι κοινώς αποδεκτές παράμετροι της επικοινωνίας εντός της οικογένειας. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν όλα τα μέλη της οικογένειας τον τόπο, τη στιγμή και τον τρόπο συζήτησης των επιμέρους θεμάτων. Ο ορισμός του πλαισίου της επικοινωνίας αφορά την εμπιστευτικότητα, τη διακριτικότητα, την προστασία των κοινών συμφερόντων και τον σεβασμό του κοινωνικού (μη επαγγελματικού) χρόνου της οικογένειας.
Ο καθορισμός των προσδοκιών και η δημιουργία στρατηγικής επικοινωνίας θα βοηθήσουν την επιχειρηματική οικογένεια να κατανοήσει πώς μπορεί να είναι αποτελεσματική η ανταλλαγή και ερμηνεία μηνυμάτων κατά την ανάπτυξη της συνολικής στρατηγικής της οικογένειας. Αυτό με τη σειρά του βοηθά στην ανάπτυξη ενός τρόπου για το οικογενειακό σύστημα να κατανοήσει πώς να επικοινωνεί και να ερμηνεύει αυτά που λένε οι άλλοι.
Οι επιχειρηματικές οικογένειες πρέπει επίσης να συζητήσουν πώς θα διαχειριστούν οποιαδήποτε σύγκρουση ή κρίση. Χρειάζεται να καθορίσουν τους βασικούς κανόνες για τη διευθέτηση των διαφωνιών μεταξύ των μελών της οικογένειας, δημιουργώντας τις κατάλληλες πλατφόρμες και διαδικασίες για την επίλυση των συγκρούσεων. Τα επιτυχημένα παραδείγματα επιχειρηματικών οικογενειών υποστηρίζουν τα μέλη τους ώστε να διαχειρίζονται τις διαφορές τους με τρόπους που ενισχύουν τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη μέσα στην οικογένεια. Ένα άλλο σημαντικό θέμα για το οποίο πρέπει να προετοιμαστούν οι οικογένειες αυτές είναι η αντιμετώπιση κρίσεων που μπορεί να προκύψουν εντός της οικογένειας (π.χ., ασθένεια εντός της οικογένειας, θάνατος οικογενειακού μέλους ή οποιαδήποτε άλλη εσωτερική κρίση). Η ύπαρξη μιας στρατηγικής για την οικογένεια περιλαμβάνει την κατανόηση του τι πρέπει να γίνει κατά τη διάρκεια μιας κρίσης και τη δημιουργία νομικών, οικογενειακών και οικονομικών εγγυήσεων που θα βοηθήσουν την οικογένεια να ξεπεράσει την κρίση χωρίς αυτή να επιβαρύνει την οικογενειακή κληρονομιά, την επιχείρηση ή τις οικογενειακές σχέσεις.
Το τελευταίο στοιχείο των οικογενειακών διαδικασιών είναι η προετοιμασία των μελών της οικογένειας. Για να εξασφαλιστεί η συνέχεια της στρατηγικής της επιχειρηματικής οικογένειας με την πάροδο του χρόνου, τα μέλη της οικογένειας πρέπει να κατανοήσουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να είναι αποτελεσματικοί ιδιοκτήτες της επιχείρησης και αποτελεσματικά μέλη της επιχειρηματικής οικογένειας. Η επιχειρηματική εκπαίδευση των μελών της οικογένειας καθιστά τη στρατηγική της επιχειρηματικής οικογένειας πιο ανθεκτική. Οι επιτυχημένες οικογένειες αναπτύσσουν προγράμματα που βοηθούν τα μέλη να μάθουν για την επιχείρηση και τις ευθύνες της ιδιοκτησίας, καθώς και να αποκτήσουν δεξιότητες στη διοίκηση, την ηγεσία, τις διαπροσωπικές ικανότητες και σε άλλους τομείς.
Για να διασφαλιστεί η συνέχεια της στρατηγικής της επιχειρηματικής οικογένειας, η οικογένεια πρέπει επίσης να σκεφτεί τα εξής:
-
- Πώς μπορούν να διαχειριστούν τη διαδικασία ανάπτυξης, αναθεώρησης και αξιολόγησης της στρατηγικής;
- Ποιες θα είναι οι συνέπειες για τα μέλη της οικογένειας που δεν συμμορφώνονται με τη στρατηγική;
Οι σκέψεις αυτές συμβάλλουν στην εξασφάλιση ότι οι μελλοντικές γενιές θα έχουν ενεργή συμμετοχή στην ανάπτυξη και εφαρμογή της στρατηγικής. Παράλληλα, ενθαρρύνεται η συνεργασία μεταξύ των μελών της οικογένειας για τον κοινό τους σκοπό.
Πώς να ξεκινήσετε
Οι επιχειρηματικές οικογένειες που θέλουν να πετύχουν πρέπει να είναι έτοιμες να δουλέψουν συλλογικά και να κατανοήσουν πού βρίσκονται και πού θέλουν να φτάσουν. Η διαδικασία αυτή είναι σημαντική, ανεξαρτήτως μεγέθους και ιστορίας της επιχείρησης, με μόνη διαφορά την κλίμακα των παρεμβάσεων. Η διαδικασία αυτή αποτελεί ένα ακόμα εργαλείο για τη μακροημέρευση της οικογενειακής επιχείρησης. Οπότε όσο πιο νωρίς το αξιοποιήσετε, τόσο πιο σύντομα θα δείτε αποτελέσματα.
Αυτό το άρθρο μπορεί να σας βοηθήσει να αξιολογήσετε τέσσερις παραμέτρους:
-
- Το σημείο εκκίνησης της επιχειρηματικής οικογένειας όσον αφορά τις κοινές αντιλήψεις και την κοινή κατανόηση για την οικογένεια.
- Την ετοιμότητα της επιχειρηματικής οικογένειας να διαχειριστεί τις σχέσεις οικογένειας-επιχείρησης και πώς να επιτύχει ευθυγράμμιση σε αυτόν τον τομέα.
- Πού βρίσκεται η επιχειρηματική οικογένεια όσον αφορά τις πτυχές της ιδιοκτησίας, αλλά και τα δικαιώματα και τις ευθύνες που συνδέονται με αυτήν.
- Και τέλος, πού βρίσκεται η επιχειρηματική οικογένεια όσον αφορά την προετοιμασία για τις μελλοντικές γενιές.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι σημαντικοί για να καθορίσουν την κοινή κατεύθυνση που η επιχειρηματική οικογένεια θέλει να ακολουθήσει και τις επιμέρους κινήσεις που πρέπει να κάνει για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Για να αναπτύξετε καλύτερα μια στρατηγική για τη δική σας οικογένεια, προσπαθήστε να μην σκεφτείτε τη διαφορά μεταξύ οικογένειας και επιχείρησης. Αντίθετα, εκτιμήστε ότι η πρόκληση είναι να διαχειριστείτε τη διαφορά του να είστε οικογένεια και ταυτόχρονα να είστε επιχειρηματική οικογένεια. Σκεφτείτε τα ως δύο διαφορετικούς, αλλά συνδεδεμένους, ψυχολογικούς χώρους. Εξαιτίας αυτού, το πρώτο βήμα στην ανάπτυξη της στρατηγικής της επιχειρηματικής οικογένειας είναι να δουλέψετε πάνω στους κοινούς στόχους και τις αξίες. Σε αυτό το βήμα, η οικογένεια καθορίζει συνειδητά τον εαυτό της ως επιχειρηματική οικογένεια.
Οι κοινοί στόχοι και οι αξίες αποτελούν μια ισχυρή βάση για την οικοδόμηση της στρατηγικής της επιχειρηματικής οικογένειας. Οπότε, μια καλή αρχή είναι να εκφράσετε αυτούς τους στόχους και αυτές τις αξίες. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει την ταύτιση που χρειάζεται η οικογένειά σας ώστε συνειδητά να καθιερωθεί ως επιχειρηματική οικογένεια και να μετατραπεί, έτσι, στη δύναμη που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της οικογένειας.
________
Το παρόν άρθρο βασίζεται στη δημοσίευση "Developing Your Business Family Strategy: Where to Start and What to Consider" των Tom Rüsen , Isabel C Botero , Arist von Schlippe και Torsten Groth που δημοσιεύθηκε στο familybusiness.org στις 12/01/2023. Δημοσιεύθηκε στο πλαίσιο του FamBiz Toolkit, της πρωτοβουλίας του Alba Graduate Business School σε συνεργασία με την NN Hellas για την ενδυνάμωση της νέας γενιάς των οικογενειακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
